Tháng 8 vừa qua, tôi có buổi giao lưu cùng VOH – Nhiệt kế Kinh tế với chủ đề Tạo dựng thành công từ Kỹ năng mềm, đặc biệt dành cho các bạn trẻ.
Vậy chúng ta cùng Thảo luận về chủ đề Kỹ năng mềm và các câu hỏi tôi được 2 bạn Biên tập viên của VOH đặt ra cho bản thân tôi.
Một vài thông tin giúp các bạn trẻ hiểu nhanh về Kỹ năng mềm
Kỹ năng mềm là gì?
Kỹ năng là khả năng bạn thực hiện hoặc xử lý một vấn đề, cũng có định nghĩa Kỹ năng là thói quen hành động của bạn khi gặp phải vấn đề.
Như chúng ta có Kỹ năng đánh răng là cách bạn thực hiện công việc đánh răng một cách đúng, đó là ví dụ đơn giúp các bạn hiểu.
Kỹ năng mềm là một phần của Kỹ năng hay còn gọi là Kỹ năng thực hành xã hội, là những thói quen giúp các bạn thực hiện công việc tương tác với xã hội nhằm mục tiêu như giao tiếp, thực hiện công việc, hay để bạn hòa nhập, cư xử tốt hơn trong môi trường xã hội (sống và làm việc).
Vì thế bạn sẽ thấy Kỹ năng mềm tác động hầu hết đến cả cuộc sống của chúng ta từ lúc sinh ra tới lúc chết đi. Bạn sống, bạn làm việc, bạn đi học, bạn có tình yêu, bạn có gia đình, đến việc tương tác thành viên trong gia đình, xây dựng sự nghiệp,… Đó là hầu như tất cả mọi vấn đề của cuộc sống chúng ta.
Các Kỹ năng mềm phổ biến như: Kỹ năng giao tiếp, Kỹ năng thuyết trình, Kỹ năng quản lý thời gian, Kỹ năng ra quyết định, Kỹ năng Làm việc nhóm,…
Vì sao chúng ta cần kỹ năng mềm?
Kỹ năng là thứ chúng ta khó nhận ra là thiếu hụt khi chúng ta có cuộc sống bình thường, bạn chỉ nhận ra bản thân thiếu đi kỹ năng khi gặp đi khó khăn, vấn đề, biến cố mà bạn không thể xử lý được hoặc xử lý chưa tốt.
Với tôi là năm tháng học sinh lớp 11, tôi không vượt qua được những khủng hoảng tâm lý từ việc quản lý cảm xúc, hay tôi không nhận ra được định hướng tương lai cho chính bản thân của mình.
Với những học viên của tôi, là khi các bạn ấy “thất tình”. Một tình huống khác là các bạn sinh viên vừa bước lên môi trường Đại Học và chưa làm quen được môi trường Đại Học, thiếu đi sự tự tin, không xây dựng cho bản thân Kỹ năng thích nghi.
Hay vừa mới đi làm, không giao tiếp được với khách hàng, đồng nghiệp hoặc không có khả năng quản lý dự án, quản lý công việc tại công ty, họ mới nhận ra bản thân còn nhiều thiếu sót của bản thân để cải thiện.
Tôi có người bạn là học viên của mình, bạn đó đi làm Account trong công ty Quảng cáo (Agency), thì những công việc cơ bản như gọi điện trao đổi lịch, hẹn làm việc với cấp trên, tổ chức buổi gặp gỡ khách hàng, gửi Email trao đổi,… đều có thể làm bạn đó bối rối và không thực hiện thành thạo.
Chúng ta hiểu rằng, bản thân chúng ta không thể ngừng tương tác với Xã hội, Công việc, Cuộc sống nên việc có Kỹ năng mềm giúp chúng ta có cuộc sống tốt đẹp và hạnh phúc hơn.
Kỹ năng mềm học được ở đâu?
Cách bình thường chúng ta học Kỹ năng mềm:
Đầu tiên đó là từ nền tảng gia đình và những người xung quanh: chúng ta sẽ học cách giao tiếp, cư xử, làm việc từ ba mẹ, bạn bè, thầy cô giáo, từ hoạt động Đoàn Hội,… Việc đó hình thành cho bạn những kỹ năng đầu tiên.
Chúng ta bắt chước cách ba mẹ, thầy cô hay bạn bè xung quanh trong những năm học Mầm non hoặc Tiểu học. Nếu bạn có môi trường tốt, thì những năm đầu tiên bạn sẽ hình thành thói quen đầu đời tốt.
Thực sự môi trường những năm đầu đời tác động rất lớn tới việc hình thành thói quen và kỹ năng đầu tiên
Thứ 2, môi trường rèn luyện kỹ năng tốt tôi thấy đó chính là hoạt động Đoàn – Hội – Đội
Hoạt động Phong trào là môi trường rèn luyện giúp bạn tự tin, mạnh dạn, nói trước đám đông được tốt nhất có thể.
Nếu quá khứ các bạn từng làm Lớp trưởng, Bí thư thì đầu tiên rèn luyện Kỹ năng như Trình bày, Lãnh đạo, Quản lý đội ngũ.
Thêm vào đó ở Đoàn – Hội – Đội diễn ra các Sự kiện thường niên, ở đó giúp các bạn cải thiện kỹ năng Quản lý, Sắp xếp, Làm việc với con người. Tôi tin rằng đây chính là môi trường tốt và phù hợp rèn luyện Kỹ năng
Thứ 3, đi làm là đi học.
Tôi hay gợi ý học sinh thì tham gia CLB, Đoàn, còn với sinh viên thì là Đi làm – Đi thực tập. Đi làm là môi trường học Kỹ năng không còn gì để chê.
Chúng ta học tập từ chính Dự án, Công việc chúng ta được phân công, đó là cách học tốt nhất.
Là người làm việc trong Công việc Giáo dục và Marketing, vì thế thường xuyên làm việc với các Dự án. Tôi rất thích làm Dự án, bởi vì những thứ tôi học được từ những Dự án tôi làm
Lấy ví dụ là các Dự án Marketing tôi đang đồng hành cùng các nhãn hàng
- Bắt đầu Dự án chính là Bản Kế hoạch, trong Kế hoạch phải trình bày hết tất cả Phương án Thực thi và Triển khai Dự án đó, Dự trù kinh phí của Dự án, Dự trù quy mô Nhân sự thực hiện dự án, Sắp xếp và phân công vai trò của mỗi người, Lập timeline để vận hành làm sao đúng tiến độ,…
- Rồi là Kỹ năng Giao tiếp, Tìm kiếm thông tin thông qua Công tác Thu – mua (Tìm kiếm nhà cung cấp) các vật phẩm cho dự án. Tôi thường xuyên phải mua sắm các POSM (Point Of Sales Material) cho các dự án của mình
- Dự án chạy rồi thì mình phải học Trình bày để triển khai công việc cho mọi người trong team, rồi sau đó phải Quản lý mọi người, đề ra quy tắc quy định cho Đội nhóm,…
Đại khái là Combo rất rất nhiều Kỹ năng trong một lúc.
Nếu bạn may mắn là từ đầu tham gia Dự án, bạn được học hỏi từ Quản lý dự án trực tiếp của bạn, thì bạn cố gắng học cách Quản lý mình thực hiện các hoạt động đó. Ôi trời ơi, một mớ kỹ năng luôn đó bạn ơi…
Còn từ đầu mà làm leader, quản lý dự án từ đầu hoặc tự mình ôm cả dự án thì cố gắng lên, vì thông qua mỗi hoạt động là một lần học tập của bạn đó.
Một cách cuối cùng tôi nghĩ nên nhắc tới đó chính là Tham gia các Khóa học Kỹ năng mềm hoặc tìm một người có thể dạy cho bạn các Kỹ năng một cách bài bản.
Nhắc đến phần này tôi rất thích câu nói sau: “Học tập từ thất bại chỉ giúp bạn biết con đường chưa đúng”
Tôi rất thích câu nói này, bởi vì nếu “RÚT KINH NGHIỆM” chỉ là cho chúng ta biết con đường chưa đúng, còn con đường ĐÚNG nằm ở đâu?
Chúng ta không để có đủ thời gian để THẤT BẠI, nên hãy tìm Con đường thành công đúng đắn từ đầu.
Vì thế, nếu thật sự bạn có điều kiện và muốn đầu tư hiệu quả, tôi nghĩ con đường tìm kiếm Khóa học Kỹ năng là con đường NGẮN nhất giúp bạn có Kỹ năng đó.
Các Kỹ năng nào cần rèn luyện?
Theo Báo cáo của Diễn đàn Kinh tế Thế giới công bố – Top 10 Kỹ năng quan trọng nhất năm 2023, tôi nghĩ đây thông tin uy tín đáng để bản thân các bạn tham khảo khi rèn luyện Kỹ năng cần thiết giữa thời đại VUCA
- Tư duy phân tích được nhiều công ty coi là kỹ năng cốt lõi hơn bất kỳ kỹ năng nào khác và chiếm trung bình 9% số kỹ năng cốt lõi mà các công ty liệt kê trong cuộc khảo sát. Ngoài ra, các kỹ năng khác được xem trọng nhất ở người lao động đó là:
- Tư duy sáng tạo
- Khả năng chịu áp lực, tính linh hoạt, sự nhanh nhẹn (thuộc nhóm kỹ năng self-efficacy skills);
- Tự động viên và tự nhân thức bản thân. Khả năng tự tạo động lực cho bản thân và khả năng tự nhận thức bản thân (Self-awareness)
- Học tập suốt đời. Ham muốn khám phá và học tập suốt đời – kỹ năng này rất quan trọng đối với việc thích nghi của người lao động trước những sự thay đổi lớn.
- Kỹ năng công nghệ – Hiểu biết về công nghệ
- Độ tin cậy và sự chú ý tiểu tiết
- Thấu cảm và khả năng nghe hiểu tích cực (Active listening)
- Kỹ năng lãnh đạo và tạo sự ảnh hưởng
- Quản lý chất lượng (Kiểm soát chất lượng)
Bạn có thể xem Full báo cáo ở nguồn sau – Báo cáo Kỹ năng cần thiết năm 2023
Đây là Báo cáo Kỹ năng của Tổ chức uy tín thế giới có thể tham khảo. Tuy nhiên, để dành riêng cho các bạn trẻ 18 – 25 tuổi là đối tượng của Blog của tôi, tôi chia sẻ các bạn vài Kỹ năng theo tôi Khảo sát trong suốt nhiều năm qua hoạt động trong lĩnh vực này mà các bạn cần trang bị
- Kỹ năng Nhận thức bản thân – Tự nhận thức bản thân (Self-awareness)
- Kỹ năng Giao tiếp và Xây dựng mối quan hệ
- Kỹ năng Lập kế hoạch
- Kỹ năng Quản trị công việc – Quản lý thời gian
- Kỹ năng Phối hợp nhóm
- Kỹ năng tư duy sáng tạo
- Kỹ năng Giải quyết vấn đề
- Tư duy thiết kế
- Kỹ năng lãnh đạo và tạo ảnh hưởng
- Sử dụng công nghệ phần mềm và các công cụ Trí tuệ nhân tạo
Các kỹ năng tôi liệt kê không sắp xếp theo thứ tự ưu tiên nào cả, nên các bạn có thể cân nhắc để tự tìm hiểu
Rèn luyện Kỹ năng Bắt đầu như thế nào?
Tôi bắt đầu bằng Sơ đồ nổi tiếng như sau là Tư duy – Kỹ năng – Công cụ
Kỹ năng rộng lớn hơn nghĩ nhiều khi có Nhóm Kỹ năng Tư duy, Nhóm Kỹ năng Công cụ và Nhóm Kỹ năng mềm khác.
Chi tiết về Rèn luyện Tư duy – Kỹ năng – Công cụ tôi sẽ chia sẻ thêm bài viết: Tư duy – Kỹ năng – Công cụ, Hiểu đúng và Rèn đúng?
Để bắt đầu rèn luyện Kỹ năng, chúng ta có thể thực hiện Quy trình đơn
- Biết
- Hiểu
- Vận dụng
Biết – nghĩa là Listing ra kỹ năng mình thiếu và Tìm hiểu Khái niệm
Hiểu – 5 WH – H thôi, Nó là gì, Khái niệm ra sao, Ứng dụng vào đâu, Ứng dụng khi nào, Hoàn cảnh nào, …
Vận dụng – Biến kỹ năng trở thành thói quen
Mong rằng chia sẻ sơ bộ của tôi giúp các bạn hiểu hơn về Kỹ năng mềm và ứng dụng trong tương lai
